Rozmowa z profesorem Jerzym Krysińskim, kierownikiem Katedry Technologii Postaci Leku Collegium Medicum w Bydgoszczy.

Farmaceuci mają rację, gdy mówią o nadmiernej, powszechnej dostępności leków?

Oczywiście, że mają racje, bo powszechna dostępność leków i tych wydawanych w aptekach bez recepty, i tych, które są dostępne w obrocie pozaaptecznym, stwarza wielki problem zdrowotny. Zarówno dla systemu ochrony zdrowia, jak i dla płatnika. Szkoda, że w tej dyskusji mało słyszalny jest głos lekarzy toksykologów, którzy najwięcej mają do powiedzenia na temat skutków takiego stanu rzeczy. A ci, którzy pracują na oddziałach toksykologicznych szpitali mówią między innymi o coraz powszechniejszym nadużywaniu przez młodzież leków przeciwkaszlowych z pseudoefedryną. W Czechach takie leki dostępne są na receptę, w niektórych krajach są niedostępne, zakazane jest ich stosowanie. Tylko u nas dostać je można bez recepty. Czeski minister zdrowia, zaniepokojony napływem takich leków z Polski do swego kraju, napisał notę do naszego ministra zdrowia. A nasz minister milczy. To nie jest normalna sytuacja. Traci państwo, bo młodzież łatwo się uzależnia, często przedawkowuje takie preparaty, zatruwa się i wymaga leczenia szpitalnego. Wszystko to pachnie więc korupcją, bo zyskują jedynie producenci leków, którzy chcą ich sprzedać jak najwięcej i jak najdrożej, byle jak najwięcej zarobić. Nie są zainteresowani zdrowiem pacjentów, którzy zażywają ich leki, tylko sprzedażą i obrotem. Będą więc robić wszystko, by minister zdrowia dalej niczego nie robił. A w zasadzie, by – tak jak do tej pory – systematycznie rozszerzał listę produktów leczniczych dostępnych bez recepty i w sprzedaży pozaaptecznej. Ktoś powie, że aptekarze też na tym zyskują, że pacjenci sięgają po te leki, ale dla nich w tej sprawie nie może liczyć się zysk. Taka postawa jest niezgodna z Kodeksem Etyki Aptekarza.

Może więc sami powinniśmy bardziej zadbać o własne interesy i zdrowie, i po prostu bardziej myśleć, zanim kupimy jakieś leki?

Musimy myśleć, kupując leki, ale to nie wystarczy. Trzeba brać pod uwagę psychikę człowieka. Jeśli wchodząc do sklepu, widzi się leki między bułkami, dżemami i czekoladkami, dostępne bez jakichkolwiek ograniczeń w spożywczaku, warzywniaku czy na stacji benzynowej, jeśli na regale w markecie widzi napis „apteka”, to nabiera przekonania, że leki to nic takiego, zwykły towar, coś, co nie może szkodzić. Nie każdy z nas jest rozsądny i podejmuje przemyślane decyzje. Działa w prosty sposób. Jedzie samochodem, boli go głowa, więc zajeżdża na stację benzynową i kupuje lek. Reklamowany jest Apap, więc go bierze, reklamowany jest Codipar, więc też bierze, na wszelki wypadek. I jeszcze jakiś paracetamol, bo też widział jego reklamę. Zażywa pierwszy preparat, najlepiej dwie tabletki od razu, by szybciej zadziałały, ale efekt nie przychodzi natychmiast, więc sięga po drugi lek, a czasem po godzinie lub dwóch po trzeci. I za każdym razem łyka ten sam paracetamol, tyle że pod inną nazwą handlową. Przekracza dopuszczalną dawkę terapeutyczną i wchodzi w toksyczną. Gdyby chciał zrobić takie zakupy w aptece, farmaceuta najpewniej zapytałby, z jakiego powodu chce zażywać leki przeciwbólowe, wytłumaczyłby mu, że to ta sama substancja czynna, więc nie można tych leków brać jednego po drugim.

Może Ministerstwo Zdrowia nie przejmuje się tym problemem, bo tabletki przeciwbólowe nie są refundowane?

Ale leczenie osób, które przedawkowały leki, kosztuje! Co więc z tego, że NFZ nie pokrywa wydatków ponoszonych przez ludzi na zakup takich tabletek, skoro leczenie skutków ich nadużywania jest coraz kosztowniejsze dla budżetu. A i tak przypadki, które są znane, to tylko wierzchołek góry lodowej, bo wielu problemów zdrowotnych, które wystąpiły po zastosowaniu leków, pacjenci w ogóle z tym faktem nie wiążą.

Jak rozwiązać ten problem?

Przede wszystkim leki powinny być dostępne wyłącznie w aptekach. Ograniczenie ich dostępności to konieczność. Rząd, zamiast rozszerzać listę leków, które mogą być sprzedawane poza aptekami, powinien zacząć dbać o dobro i zdrowie społeczeństwa, a nie działać na jego szkodę.

Możliwy jest powrót do sytuacji, w której leki były dostępne jedynie w aptekach?

Takie kroki zawsze są trudne, bo zaraz podniosą się głosy o ograniczaniu swobody do samoleczenia. By były możliwe, potrzebne jest poparcie społeczne, jednak by je mieć, trzeba przedstawić społeczeństwu sprawę, tymczasem o tym problemie niemal się nie wspomina. Mimo coraz większej liczby zatruć lekami i to właśnie tymi dostępnymi bez recepty, trudno znaleźć gdzieś w prasie czy w telewizyjnych wiadomościach choćby wzmiankę na ten temat. Według farmaceutów nie jest on wygodny mediom, bo tylko z tytułu reklam leków przeciwbólowych, ich ubiegłoroczne przychody szacowane są na 800 milionów złotych.

Może sami farmaceuci są za mało aktywni? Może powinni nagłaśniać problem?

Powinni i zaczynają to robić. Wcześniej, w czasie, gdy zaczęły się przemiany gospodarcze i apteki zaczęły przechodzić lub wracać w prywatne ręce, samorząd aptekarski dopiero się tworzył i był bardzo słaby, a samo środowisko było skłócone. Teraz stara się zintegrować wokół problemu, co było widać niedawno podczas Konferencji Farmaceutycznej w Bydgoszczy, zorganizowanej przez wojewodę kujawsko-pomorskiego i Okręgową Izbę Aptekarską. Zaproszono posłów i urzędników ministerstwa zdrowia. Jaki będzie efekt konferencji – trudno przewidzieć.

Poczucie zagrożenia wynikające ze sprzedaży leków poza aptekami wywołało w pacjentach i farmaceutach potrzebę manifestowania swoich obaw w ramach akcji społecznej „Leki tylko z apteki". Jej celem jest uświadomienie społeczeństwu ryzyka związanego z zakupem leków w miejscach innych niż apteka oraz zmiana uregulowań prawnych w takim zakresie, który przywróci bezpieczną dystrybucję leków. Każdy może wyrazić swoje poparcie dla akcji, podpisując petycję znajdującą się na stronie: www.lekitylkozapteki.pl. Petycja zostanie przesłana do Prezydenta RP, Premiera RP oraz Marszałka Sejmu RP.

Jeśli masz doświadczenie w tym temacie, bardzo prosimy o Twój komentarz. Podziel się swoją wiedzą z innymi mamami, wzbogać tę stronę!

Potrzebujesz włączonego javascript, aby móc komentować.

Dodaj komentarz

Imię E-mail (nie będzie widoczny) Treść komentarza Wpisz powyższy kod (zabezpieczenie) 2000