Ciąża pozamaciczna (ektopowa) powstaje w wyniku zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej poza błoną śluzową jamy macicy. Najczęstszym miejscem nieprawidłowego umiejscowienia zarodka są jajowody (ponad 90%). Wśród innych lokalizacji wymienia się jajniki, szyjkę macicy, jamę brzuszną. Częstość występowania ciąży pozamacicznej określa się na 2% wszystkich ciąż. To powikłanie ciąży częściej występuje w krajach o niższym poziomie ekonomicznym i w ośrodkach miejskich. Zarodek zagnieżdżony poza jamą macicy nie ma warunków do rozwoju, co nieuchronnie prowadzi do jego uszkodzenia. Natomiast rozwój ciąży pozamacicznej zagraża życiu kobiety.

Przyczyny powstawania ciąży ektopowej są złożone. W większości przypadków nieprawidłowemu zagnieżdżeniu się zarodka towarzyszą zaburzenia w obrębie jajowodów, np. nieprawidłowa perystaltyka, ruch rzęsek transportujących komórkę jajową do macicy lub skurcz mięśni. Zaburzenia transportu mogą pojawić się w wyniku zwężenia jajowodu, zrostów pozapalnych i uchyłków. Nieprawidłowości morfologiczne są częstą pozostałością po infekcjach w obrębie miednicy mniejszej. Szczególnie niebezpieczne są przenoszone drogą płciową bakterie Chlamydia trachomatis, które wywołują zakażenia bezobjawowe, co opóźnia rozpoznanie i leczenie. Prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży pozamacicznej zwiększa się u kobiet stosujących wkładkę wewnątrzmaciczną jako metodę antykoncepcyjną, gdyż wkładka wywołuje subkliniczne stany zapalne w drogach rodnych. Ryzyko kolejnej ciąży ektopowej wzrasta o ok. 10% u pacjentek, które już raz przeszły to powikłanie. Podobnie jest w przypadku interwencji chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej (szczególnie w obrębie jajowodów), leczenia niepłodności i palenia papierosów.

Sukces w leczeniu ciąży pozamacicznej zapewnia wczesne rozpoznanie, tzn. przed pęknięciem jajowodu. Jeszcze w latach siedemdziesiątych 80% przypadków rozpoznawanych było za późno. Wtedy pierwszym objawem było pęknięcie jajowodu i gwałtowne krwawienie do powłok brzusznych. Duża utrata krwi prowadziła często do śmierci. Obecny poziom wiedzy i dostępność narzędzi diagnostycznych umożliwia wczesne rozpoznanie ciąży pozamacicznej, chociaż objawy kliniczne nie są charakterystyczne. Mogą wystąpić nieprawidłowe krwawienia miesięczne, plamienia, bóle w dole brzucha, omdlenia spowodowane krwawieniem oraz objawy wczesnej ciąży, takie jak rozpulchnienie szyjki macicy, powiększenie piersi. Obecnie diagnozę opiera się na pomiarach stężenia hormonów we krwi (beta-hCG i progesteronu) oraz USG jamy brzusznej i przezpochwowe. W niejasnych przypadkach wykonuje się laparoskopię diagnostyczną, która w przypadku potwierdzenia ciąży pozamacicznej umożliwia natychmiastowe wykonanie zabiegu terapeutycznego. W przypadku trudności odróżnienia ciąży częściowo poronionej lub wewnątrzmacicznej obumarłej wykonuje się wyłyżeczkowanie jamy macicy.

Historycznie pierwszą metodą było leczenie operacyjne, które pozwalało na efektywne zlikwidowanie krwawienia oraz usunięcie zniszczonych tkanek. Zabieg wiązał się z całkowitym usunięciem jajowodu. Obecnie wcześnie przeprowadzane zabiegi laparoskopowe pozwalają maksymalnie oszczędzić tkanki. U niektórych pacjentek wdraża się leczenie metotreksatem, który działa przede wszystkim w szybko dzielących się tkankach. Terapia farmakologiczna nie eliminuje całkowicie ryzyka pęknięcia jajowodu, dlatego niezmiernie istotna jest kwalifikacja do tego leczenia, a jego stosowanie wymaga starannego monitorowania stanu pacjentki. W części przypadków ciąża pozamaciczna może ulec samoistnej resorpcji lub obumarciu i poronieniu z jajowodu do jamy macicy. Postępowanie wyczekujące wymaga stałej oceny klinicznej chorej. Jeśli któryś parametrów pogorszy się konieczna jest operacja. Zaletą postępowania wyczekującego jest większa płodność u tych pacjentek w porównaniu z pozostałymi metodami. Badania wykazały, że samoistna resorpcja ciąży nie pozostawia zmian morfologicznych i czynnościowych w jajowodzie.

Jeśli masz doświadczenie w tym temacie, bardzo prosimy o Twój komentarz. Podziel się swoją wiedzą z innymi mamami, wzbogać tę stronę!

Potrzebujesz włączonego javascript, aby móc komentować.

Dodaj komentarz

Imię E-mail (nie będzie widoczny) Treść komentarza Wpisz powyższy kod (zabezpieczenie) 2000